Faq

Budowa linii 400 kV relacji Baczyna-Plewiska jest inwestycją celu publicznego, która poprawi bezpieczeństwo energetyczne i niezawodność dostaw energii elektrycznej zarówno dla północno-zachodniego regionu Polski, jak i w ramach całego systemu elektroenergetycznego. Inwestycja realizowana jest z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej.

To znaczy, że jest ona zadaniem, o którym mowa w art. 6 Ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z treścią ustawy, przez inwestycję celu publicznego rozumie się m.in. budowę i utrzymywanie przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń.

Linie najwyższych napięć, to takie, którymi przesyłane jest napięcie elektryczne równe lub większe niż 200 kV. W Polsce są to linie 220 kV i 400 kV. Linie najwyższych napięć pozwalają przesyłać energię elektryczną na największe odległości, przy równoczesnym ograniczeniu strat towarzyszących przesyłowi energii.

Ustawa z 24 lipca 2015 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1265), to nowy instrument prawny usprawniający procesy inwestycyjne. Określa zasady i warunki przygotowania oraz realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych najwyższych napięć (400 kV i  220 kV). Objęto nią ponad 20 inwestycji strategicznych w zakresie sieci przesyłowych najwyższych napięć, w tym planowaną obecnie do realizacji linię 400 kV Baczyna-Plewiska.

Celem tej ustawy jest umożliwienie szybkiej i sprawnej budowy linii o podstawowym znaczeniu z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Każdy z właścicieli nieruchomości ma możliwość wpływu na przebieg trasy linii na kilku etapach:

• podczas procedury wydawania decyzji administracyjnych,
• w czasie spotkań informacyjno-konsultacyjnych organizowanych w ramach realizacji zadania w każdej z gmin,
• za pośrednictwem formularza kontaktowego znajdującego się na stronie internetowej dla inwestycji,
• podczas spotkań z pełnomocnikami Inwestora, którzy pojawiają się w domach właścicieli nieruchomości, celem podpisania umowy cywilnoprawnej,
• mailem na adres podany w broszurze o inwestycji, telefonicznie (numer telefonu podany jest w broszurze o inwestycji i umieszczony na stronie internetowej dla zadania), poprzez formularz kontaktowy znajdujący się na stronie poświęconej inwestycji.

Dopuszcza się możliwość drobnej korekty lokalizacji słupa, ale jest to sprawa indywidualna, za każdym razem bardzo dokładnie analizowana przez projektantów trasy linii, którzy podejmują decyzje o ewentualnej zmianie lokalizacji. Trzeba bowiem pamiętać, że przesunięcie jednego słupa może spowodować zmianę przebiegu trasy linii lub konieczność zmiany lokalizacji innych słupów.

Negocjacje prowadzą przedstawiciele Wykonawcy, umocowani przez Inwestora do prowadzenia rozmów z właścicielami gruntów i zawierania umów w jego imieniu.

Negocjatorzy podpisujący umowy z właścicielami nieruchomości, będą się starali dotrzeć również do osób mieszkających poza granicami kraju. W tym celu pozyskują informacje od rodziny czy sąsiadów właściciela nieruchomości. Dokumenty (umowa, mapka) zostają przesłane w wersji elektronicznej lub pocztą tradycyjną. Osoba mieszkająca za granicą może również sporządzić notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania jej w tej konkretnej sprawie przez osobę mieszkającą w Polsce.

Wartość odszkodowania/wynagrodzenia szacowana jest przez biegłych rzeczoznawców majątkowych, posiadających niezbędne do tego uprawnienia. Proces wyceny odzwierciedlony jest w dokumencie pod nazwą operat szacunkowy, który okazywany jest właścicielom nieruchomości podczas rokowań.

Za straty w pożytkach i uprawach oraz w mieniu ruchomym i nieruchomym, które nastąpią w wyniku budowy bądź eksploatacji linii, właścicielom gruntów należy się dodatkowe odszkodowanie, szacowane na podstawie protokołu szkód sporządzanego w obecności właściciela gruntu.

Wysokość odszkodowań / wynagrodzeń może być negocjowana, o ile są ku temu podstawy i poparcie w dokumentacji (np. w operacie szacunkowym). Oferowane przez negocjatorów stawki wynikają ze sporządzonych dla inwestycji operatów szacunkowych, wykonywanych przez rzeczoznawców majątkowych. Ich wartości stanowią punkt wyjścia podczas negocjacji. Jeśli właściciel nie zgadza się z wyceną, może zlecić sporządzenie swojego operatu szacunkowego.

Odszkodowania i wynagrodzenia będą wypłacane właścicielom zgodnie z terminami uwidocznionymi w zawartych umowach lub decyzjach administracyjnych.

Należne właścicielowi środki są świadczeniem jednorazowym, uwzględniającym m.in. utratę wartości gruntu (o ile takowa następuje) i wypłacane będzie w dwóch ratach: pierwsza po podpisaniu umowy, druga po podpisaniu aktu notarialnego (czyli po ustanowieniu służebności przesyłu). Wyjątek stanowią nieruchomości, których właściciele nie wyrazili zgody na realizację inwestycji i zgoda ta została pozyskana w formie decyzji administracyjnej (decyzja o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej). W tym przypadku odszkodowanie naliczane jest również w formie decyzji administracyjnej, wydawanej po wybudowaniu linii.

Odszkodowania i wynagrodzenia są jednorazowe, ponieważ stanowią rekompensatę za poniesione straty (odszkodowania) lub mają wynagrodzić m.in. utratę wartości nieruchomości (wynagrodzenie za służebność przesyłu). Trudno byłoby zgodzić się z tezą, że nieruchomość traci na wartości kilka razy – utrata wartości następuje jednorazowo w momencie realizacji inwestycji.

Jeśli przedstawiciele Wykonawcy z pełnomocnictwami Inwestora wyczerpią już wszelkie możliwości negocjacyjne i mimo to nie dojdą do porozumienia z właścicielem nieruchomości, wykorzystane zostaną przepisy Ustawy z 24 lipca 2015 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych, przewidujące udzielenie zezwolenia na lokalizację inwestycji na danej nieruchomości, przez właściwy organ administracji publicznej. Wojewoda, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości m.in. przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje w formie decyzji administracyjnej – w tym przypadku w decyzji o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej.

Kolejną możliwością daną przez prawo, jest wystąpienie do właściwego sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu. Wówczas, po przeprowadzeniu postępowania sąd, w przypadku gdy występują przesłanki do ustanowienia służebności przesyłu na rzecz Inwestora, wyda postanowienie w tym przedmiocie. Instytucja służebności przesyłu uregulowana jest w Kodeksie cywilnym.

Służebność przesyłu została wprowadzona do kodeksu cywilnego w 2008 roku, w celu uregulowania stosunków prawnych między przedsiębiorcami przesyłowymi i właścicielami nieruchomości, na których znajdują się urządzenia do przesyłu m.in. energii elektrycznej. Określa ona zakres, w jakim przedsiębiorca przesyłowy może korzystać z cudzej nieruchomości, na której znajdują się (lub mają się znajdować) jego urządzenia przesyłowe – wszelkie konstrukcje i instalacje tworzące linie elektroenergetyczne.

Budowa linii elektroenergetycznej nie powoduje zmiany własności gruntu – Inwestor nabywa jedynie ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu, w ściśle określonym zakresie związanym z budową i eksploatacją linii elektroenergetycznej.

Ograniczenia na gruncie wynikające z umów zawartych z właścicielami dotyczą wyłącznie pasa technologicznego o szerokości 70 m. Oznacza to m.in., że w odległości do 35 m od osi linii nie można wznosić budynków mieszkalnych i gospodarczych, nie można również wykonywać nasadzeń drzew, krzewów i roślinności przekraczającej 3 metry wysokości

Teren pod linią będzie można użytkować za wyjątkiem: wznoszenia budynków mieszkalnych i gospodarczych; wykonywania nasadzeń drzew, krzewów i roślinności przekraczającej 3 m wysokości, w siedemdziesięciometrowym pasie technologicznym. Można natomiast bez przeszkód pracować maszynami rolniczymi z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa.

Pod linią elektroenergetyczną można pracować maszynami rolniczymi z zachowaniem należytego bezpieczeństwa i przestrzeganiem przepisów BHP.

W przypadku linii kablowych, z uwagi na wymaganą wolną przestrzeń niezbędną do przeprowadzenia napraw i zabiegów konserwacyjnych, w pasie terenu, pod którym przebiegają poszczególne kable, nie można wykonywać prac budowlanych. Nie można też sadzić drzew ani krzewów o długich korzeniach przez cały okres eksploatacji linii kablowej. W praktyce oznacza to prawie całkowite wyłączenie z zagospodarowania pasa terenu o szerokości kilkunastu metrów.

Zerwanie przewodu spowoduje automatyczne działanie urządzeń zabezpieczających w obu stacjach – nastąpi natychmiastowe wyłączenie linii spod napięcia. Linia zostaje wyłączona w czasie 0,1 sekundy, a więc zanim zerwany przewód może zetknąć się z ziemią czy jakimkolwiek innym obiektem.

Linia w żaden sposób nie zakłóca sygnałów radiowych i telewizyjnych.

W zdecydowanej większości przypadków linia przesyłowa jest najwyższym elementem w otoczeniu, w związku z czym prawdopodobieństwo „uderzenia  pioruna” w linię jest większe niż w otwartą przestrzeń wokół (podobnie jak to się ma w przypadku wysokich drzew). W żadnym razie nie oznacza to jednak, że linia „ściąga pioruny”. Należy przy tym wiedzieć, że linia wysokiego napięcia wyposażona jest w przewody odgromowe, dzięki którym jest ona chroniona przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Obecność przewodów odgromowych powoduje, że przed wyładowaniami atmosferycznymi chroniony jest także obszar o szerokości kilkudziesięciu metrów wzdłuż całej linii napowietrznej.